UPACARA TINGKEBAN

UPACARA TINGKEBAN

·        Tatacara Adat Jawa Tingkeban

Sawise dadi manten, pengarep-arepe yaiku supaya enggala antuk keturunan (anak). Ana ing kabudayan Jawa tatacara kang ditindakake yaiku sawise si calon ibu anggarbini utawa mbobot. Tatacara kasebut ora liya tujuwane yaiku mung kanggo mersudi supaya tansah memuji syukur maring Gusti Kang Akarya Jagad, kacihna panuwune amarga wus pikantuk karahayon. Upacare dianakake mesthi wae nduweni ancas kang kepengin dening kaluwarga, mligine ancas supaya bayi lair kanthi gampang, slamet lan ora ana alangan apa-apa . kajaba iku muga-muga mbesuke bisa dadi anak kang bekti marang wong tuwane. Ananging tatacara iki minangka tinggalane para leluhur jaman biyen kang isih ana pangaruhe saka agama Hindhu lan Budha.

Ing jaman saiki mligi wong kang ngrasuk agama Islam wis akeh sing ninggalake. Ing kene diterangake cukup kanggo pangerten. Dene tatacara kang ditindhakake ana ing wektu calon ibu nedheng mbobot yaiku tatacara “tingkeban” yaiku tatacara nalika calon ibu mbobot umure wis 7 sasi.

Dene cethane tatacara kang prasaja mangkene :

     Tingkeban utawa kang uga diarani mitoni, dilaksanakake sawise calon ibu mbobot 7 sasi utawa luwih. Tata cara iki ora kena ditindakake sadurunge utawa kurang saka 7 sasi, sanajan ta mung kurang saka sadina. Tujuwane mitoni utawa tingkeban supaya calon ibu lan calon jabang bayi tansah dijaga keslametane.

Ubarampene :

1.   Bubur werna 7

2. Gudhangan mateng sayur 7 werna

3. Sega megana

4. Jajan pasar

5. Rujak

6. Ampyang

7.  Kendhi

8. Maneka warna pala (pala kapendhem, pala gumantung, pala kesimpar),

9. Ketan kang dikukus diwerna putih, abang, ijo, coklat, kuning

10.   Tumpeng sega putih

11.    Endhog

12.   Pisang raja lan pisang pulut

13.   Tumpeng cilik 7 werna kanthi lelawuhan bedha-bedha

14.   Kembang setaman

15.   Jarik werna 7

16.   Cengkir/degan gadhing

17.    Benang lawe

Tatacarane :

1.   Sawise ubarampe kang kasebut ing dhuwur wus samekta,banjur didongani.

2. Upacara tingkeban kawiwitan mangka sungkeman.

Ing acara sungkeman, calon ibu lan calon bapak luwih ndhisik sumungkem ing ngarsane Rama lan ibune. Sungkeman nduweni teges muga-muga ing tenbe jabang bayi kang dilairake bisa dadi bocah kang bekti marang wong tuwane.

3. Sabanjure ana ing tatacara adat tingkeban kasebut kang ditindhakake yaiku si calon ibu nglaksanakake adicara siraman, kang migunakake banyu saka kembang setaman. Calon ibu disiram dening wong pitu, kayata : bapak saha ibu saka calon ibu, bapak saha ibu saka calon bapak, simbah, sedulur utawa tangga teparo kang bisa dadi tuladha becik. Banyune dijupuk saka pitung sumber.

4. Sawise siraman banjur sesuci (wudhu).

Banyu kang diwadahi ing kendhi kanggo sesuci mau banjur dipecah dening ibu saka calon ibu kanthi ngendhika : “ora mecah kendhi, nanging mecah pamore jabang bayi.”

5. Banjur diterusake ganti busana kaping 7.

ing upacara tingkeban, calon ibu ganti nyamping kaping pitu, kang urut-urutane :

·        Nyamping sidaluhur,

·        Sidamukti,

·        Truntum,

·        Wahyu tumurun,

·        Udan riris,

·        Parang kusuma, lan

·        Semen romo.

6. Sabanjure ganti nyamping ana adicara nigas janur kuning.

Calon bapak nigas janur kuning kang diubetake ing bangkeane calon ibu.

7.  Sawise nigas janur kuning, calon bapak banjur mlayu banter.

Adicara iki nduweni ancas muga-muga jabang bayi bisa lair kanthi lancar lan cepet.

8. Banjur acara brojolan.

Brojolan ing kene ana werna loro yaiku :

·        Brojolan tigan (kanthi pangajab muga-muga bayi bisa kalairake kanthi gampang ora ana sukerta kang ngalang-alangi).

·        Brojolan cengkir.

Yaiku digambari Kamajaya lan Kamaratih utawa Arjuna lan Subadra kang minangka pralambang lare jabang bayi.

9. Ngethok benang lawe

10.   Mecah klapa gadhing.

11.  Kendhuri

Mangkono mau urut-urutan ing upacara tingkeban. Ananging, amarga desa mawa mawa cara negara mawa tata, mula ora mokal manawa saben dhaerah beda tata cara nindhakake. Kabeh mau minangka simbol kanggo nggayuh kabecikan.  

Minangka cathetan, dene mitoni iki dilaksanakake nalika calon ibu iku mbobot kang pisanan, dene seteruse ora perlu tatacara tingkeban.